Structuurmiep

Mijn lief verzucht met enige regelmaat of datgene wat ik aan het doen ben nu echt op die manier moet. Of waarom het zo omslachtig, of in zijn ogen, ingewikkeld moet. Waarom ik zo vasthoud aan, in zijn beleving, onzinnige structuren en volgorden.

Volgens de DSM V, een handboek wat gebruikt wordt bij het stellen van een diagnose, is een van de criteria waaraan je moet voldoen voor het krijgen van de diagnose autisme de volgende: Excessive adherence to routines, ritualized patterns of verbal or nonverbal behaviour, or excessive resistance to change; (such as motoric rituals, insistence on same route or food, repetitive questioning or extreme distress at small changes). Of in het Nederlands: Excessieve gehechtheid aan routines, geritualiseerde patronen zowel verbaal als non-verbaal, of een excessieve weerstand bij veranderingen; (zoals stereotypische bewegingen, staan op dezelfde route of steeds hetzelfde voedsel, steeds dezelfde vragen stellen of extreme stress bij kleine veranderingen). Dit criterium past prima bij mij. Ik ben gek op vaste volgorden, routines en structuren. Sterker nog ik kan niet zonder.

De manier waarop ik hier mee omga kan voor de buitenwereld dwangmatig overkomen.Toch is het dat voor mij niet. Ik ervaar mijn structuren, volgorden en rituelen niet als een dwang. Dit in tegenstelling tot bijvoorbeeld iemand met een dwangstoornis. Voor mij zijn ze nuttig en geven ze me rust, houvast, duidelijkheid en overzicht in een voor mij onoverzichtelijke wereld. Tegelijk kan het dus ook een lastig iets zijn. Als iemand mijn structuur, volgorde of ritueel onderbreekt geeft dat problemen. Ik kan helemaal in paniek raken van een hele kleine verandering. Waarom? Omdat dan het overzicht wat ik gecreëerd had uiteenvalt in een hele berg details en ik daar geen geheel meer van kan maken. Ik zie dan zoveel details en andere opties dat ik niet meer weet wat ik moet doen.

Van de meeste structuren, volgorden en rituelen heeft mijn omgeving weinig tot geen last nu ik volwassen ben. Het stoort niemand dat ik mijn eten in een bepaalde volgorde op eet, mijn brood elke dag op exact dezelfde manier smeer of in een vaste volgorde mijn borduurspullen pak.
Van anderen hebben ze wel last. Je kunt bijvoorbeeld niet zomaar mijn dagstructuur veranderen of voor mij mijn brood smeren of op mijn vaste plek op de bank gaan zitten. Het meest lastige is als ze mij in mijn structuur storen. Al helemaal al iemand niet weet dat ze mijn structuur, volgorde of ritueel in de war schoppen. 

Voor de buitenwereld zijn onze routines, volgorden en structuren vaak onzinnig en nutteloos. Soms vindt men ze zelfs ronduit vreemd en doet men moeite om ze ons af te leren. Tegelijk krijg je vanuit je omgeving, ouders, hulpverleners, boeken, internet, etc. het advies je leven zo gestructureerd mogelijk in te richten. Voor mij is dit enigszins tegenstrijdig met elkaar. Een beetje een gevalletje A zeggen en toch graag B willen. Ik ben dus elke dag bezig hier een balans in te vinden. En dat lukt vaker niet dan wel. Want mijn hoofd heeft nu eenmaal een behoefte aan veel duidelijkheid en structuur. En dat kan ik met de beste wil van de wereld niet veranderen.