(In)flexibel

"Het blijkt toch erg lastig onze eigen werk- en denkwijze los te laten" 

Deze zin hoorde ik vrijdag 21 september 2012 op een congres van het GGZe. Hij werd uitgesproken door een van de mensen die daar een lezing gaf. Dat gaf me te denken. Zijn mensen zonder autisme echt zo flexibel als ze zelf zeggen en zijn mensen met autisme dan echt zo inflexibel als men zegt?
Oké, ik geef onmiddellijk toe dat ik niet de meest flexibele persoon ben die je je kunt voorstellen. Voor mij graag geen onverwachte situaties, nieuwe werkwijzen en spontaan en flexibel moeten kunnen reageren om zo maar eens even wat te noemen. Toch ben ik wel degelijk flexibel. Alleen lijken mijn randvoorwaarden om enige mate van flexibiliteit te tonen anders te liggen dan bij mensen zonder autisme.

Mensen zonder autisme lijk zichzelf vaak flexibel te vinden en het woord kom je heel erg vaak tegen bij bijvoorbeeld vacatures en in sociale situaties. Toch loop ik als persoon met autisme nogal eens tegen hun "flexibele" instelling aan. Ik maak nogal eens mee dat als ik aangeef dat ik niet op hun manier flexibel kan zijn,  met daarbij uitleg waarom niet, zij op hun beurt ineens weinig flexibel blijken te zijn. En niet in staat (b)lijken hun eigen werk-, denk-, en handelswijze los te laten en daarin flexibeler te worden.

Wil ik flexibel(er) kunnen zijn dan zal men rekening moeten houden met mijn randvoorwaarden omdat te kunnen zijn of worden. Dat betekent concreet dat ik veel meer duidelijkheid nodig heb bijvoorbeeld. Zeg je een afspraak af en wil je een wat flexibeler reactie van mij, vertel me dan waarom je hem afzegt, bied me een alternatief (mail of bellen bijvoorbeeld) of geef me gelijk een nieuwe afspraak. Op die manier ben ik wel in staat meer flexibel te reageren.
Flexibeler leren zijn kan ik zeker wel, maar alleen in hele kleine stapjes. Breng in een bekende situatie elke keer hele kleine veranderingen aan en ik leer daar mee om te gaan. Ik ben inmiddels prima in staat om bij mijn therapeute in te spelen op waar ik behoefte aan heb in plaats van me aan een vast stappenplan te houden. Daar heb ik aardig wat tijd over gedaan maar het is me wel gelukt.
Een andere randvoorwaarde is dat het voor mij belangrijk is dat de ander zich realiseert wat hij of zij van mij gaat vragen of wat voor impact het heeft als er iets gaat gebeuren wat flexibiliteit vraagt. Dat iemand dus bewust stil staat bij oorzaak en gevolg en hoe hij/zij mij op dat moment zo goed mogelijk kan helpen.

Dit houdt voor mij automatisch in dat het mijn taak is om begrip te hebben voor het feit dat het leven nu eenmaal flexibiliteit vraagt en dat er situaties zijn waar ik niks aan kan veranderen. Dat ik begrip heb voor de ander die van mij die flexibiliteit vraagt. En dat ik niet het recht heb om me dan onredelijk of onacceptabel te gedragen. Daarbij gebruik makend van de mogelijkheden die ik heb. Dat ik altijd mijn best moet doen om er zo goed mogelijk mee om te gaan.

Ik heb het gevoel en idee dat mensen zonder autisme en mensen met autisme flexibel zijn maar elk binnen hun eigen grenzen en mogelijkheden. En dat deze twee een aardig eind uit elkaar liggen. Helaas heb ik vaak het gevoel dat de meerderheid, dus de mensen zonder autisme, van mij verwachten dat ik me hun manier van flexibel zijn aanleer en me daar aan aanpas. Voor mij een onmogelijke opgave. Ik zou het fijn vinden als mensen samen met mij zouden willen kijken of we elkaar op de grens kunnen tegenkomen in plaats van op je eigen eilandje blijven zitten.